Чыынды 2008 чылда чарых кӧрген. Анда-мында ӱзiкти пазылған кибелiстер орыннарын таап алғаннар пу киптегде. Жанр хоостыра кӧрзе анда рубаилернi таап аларға чарир, соондағы ойғылыс (рифма) чох пос оңдайынҷа верлиблер, тiлбестег хоостыра пазылған сағыстар пос кӧңнi-сағызы хоостыра хатап идiлген нимелер…
***
Кибелiс пасчаа
Иркiн озаринда табылған табыс
Ах чаҷынға сӱректет килiп,
Пол парды олаңай ла пiдiр чабыс,
Пол парды олаңай ла сигнең сиилiп…
Мин дее тыстанчам андағ хылынысха:
Хайдағ даа öзiңнi хысхырчат хазырып –
Хубулыс сооғына олох таа чазылып,
Чӱрек хайнааны тохтир, хомзынысха…
***
Тiлбестегдеңер
Пiдiрлернiң хазалҷых чорығы
Сухсумны хазырчатхан хуруғ кии:
Андар ит, пеер ит – олох ла соғыным,
Сöстiң сöгiлчеткенi – ызии!..
Сöстiң сöгiлчеткенi – час табыс:
Кемге-де тööйли кöлегi пол…
Кiзi тӱӱлiстiг бе сöсчi хабы?
Пiдiр сорыбы! -таңмалир хол!
***
Чиит тус ирт парды… Тохтап пар!
Сағаа амды — отыс ӱс.
Исани бе чолыңны чаап сал,
Пу даа сöстер opus-ын ӱс.
Пазыр амды, че — чурт Ээне,
Iлииңнi сӱтнең тосхырчат,
Ачығ ас пирчеткенi кеенiн
Иңнiң азыра соонзар часчат…
***
Иб iстi. Суулас. Öрекен.
Иргi чааҷы чатча хомдыда.
Чыылған чон чааны кöрерге
Пiлбинче чатхан хылында.
Öрекен хыл саапча. Ӱн не
Ам даа ундубаанос чылны:
«Пастағы хынғаным — тӱн не…
Iкiнҷi апсаам ам – Сыны…»
***
Ю.Кузнецовтаң
«Кем полҷаң ол? Хайдартын килген?
Ноға санаспинҷа пiснең!» —
Ах сағалларның аазы-iннең
Халбыр суулас сöл чазаа читкен.
Саңай даа ил хыйғазы – олар,
Саңай даа сағалларында -тöс…
Амды наа тус ӱлгӱзi турар:
Сибдей оолахха пирiлген – Сöс!
***
Хайҷы
(поэмадаң ӱзiк)
Хайҷы, чатхан хылын чазап,
Хылларның чазығын пастаан —
Кӱр алып чорығын кӧстеп,
Хан Тигiр игiрiн ӱтеп,
Хайлап, сӧс ағынын сӱректеп,
Чонның хылиин сала ӱтертiп,
Пос хайын кӱӱледе кӧглеп,
Салған Пурунғының нымаан!
Че чон… пiлеечiк пола сағыстығ,
Искен хулах чiли тыңнап,
Ӱр дее тың одырбин, тарап,
Сылтанып наа кӱн тоғыстарына,
Чiт парған хадыл тураларынзар…
Хайҷының хойныда — чатхан,
Сымзырых чазығы — тахпағас,
Обойлығ стенее яңыланып,
Тасхар сығыра чӱгӱрген… —
Iди хайҷы табан хылии,
Хайнаан чӱрек iзии дее сооп,
Пурунғы алыптарны хооп,
Ил чорых алығын тастаан.
Иртче кӱннер, айдаң айға
Чыллар хаталысча чылға,
Че суулас чiлбiрезi сӱӱх:
«Хайҷыбыс хайы тымылча,
Тадарның Ханы ардапча…» —
Хай Ээзi изiрiктiг чоохнаң
Тӱсте пазох сыбыхтапча!
Хайҷының ханы хайнап килiп,
Тысхан хылиин кидер тастап,
Чатханның тозынын чызып,
Тун парған хайын кӱңӱредiп,
Кӱн тағ хыр пазынзар пастырып,
Чаза тастап чыртых аар тонын,
Чатхан хылын тартхлап пастаан!
Ырахты чағынни тартып,
Амғыны аар тасти ырадып,
Хайҷы сын пазында хайлап,
Ундулған сӧс ызиин хайнадып,
Хан Тигiр изiне пулғадып,
Сын сӧзi чазығын часхан,
Ис-кӧстiң кӧӧзiн сундырған…
Узаан кӱр алыптар усхунып,
Тағ ээлер хоорылып, кӱлкӱзiп,
Кӧрген-кӧрбееннерi путхалып… —
Парчаны прайзы маңзыраан —
Чатханның кӧӧ суун амзағлаан!
Илбек ил алығын сынаан! —
«Мына килдi, читтi пiссер,
Хайдағ тахпағастар! Иссер!!!» —
Хуттарның амыры кӱлеетте!..
Хайҷы пу кӱӱллестi исче,
Чӱреенде сизiнче, кӧрче…
Маң чох тусха тӱсчеткен чон,
Хайҷының Азығын сиспеен,
Туных чӱреенең ол пiлбеен:
Сын чазы пiлiстiң истии
Хайҷының Сӧзi — Ил Сiлии!!!
Ноға мин чоохтапчам пу чоохты?
Кемге кибелепчем хати?
Арса, тадарлардаң сӧс хоостығ,
Пiреезi сағысха тӱзер:
Хайди олаңай сӧс Ил Соохты
Чамас чылиинаң айнытча,
Хайди олаңай тадар оохты
Илбекiг Алыптар тутча!
